Valentijnsdag

De oudste valentijnskaart dateert uit Engeland uit 1400 en de valentijns­kaarten en ook rozen werden toen ook al anoniem verzonden.
In Nederland is het feest nog betrekkelijk nieuw, tot begin jaren 80 van de vorige eeuw was er maar één drukkerij die valentijns kaarten drukte (oplage van 25000 per jaar). Pas in de jaren 90 van de vorige eeuw begon het feest een beetje aan te slaan in Nederland en werden er miljoenen valentijn kaartjes verzonden! De laatste jaren daalt de populariteit weer enigsinds, wat heel jammer is! (Zie Historiek.net).
Rond deze periode ontluikt langzaam de lente, zien we de eerste sneeuwklokjes en lammetjes geboren worden, een periode waarin de natuur ontluikt! Het vieren van de (ontluikende) liefde past hier heel mooi bij!
Geweldig toch om degenen van wie je houdt eens te verrassen met een bloemetje en een liefdevol kaartje!

De Lupercalia  &  Valentijnsdag

De oude Romeinen beschouwden Februari als een maand voor reiniging.
De naam van de maand Februari komt van het Latijnse Februa, dat 'zuivering' betekend.
Op 15 februari vondt een van de oudste Romeinse feesten plaats: de Lupercalia.
Men verzamelde zich in een grot genaamd 'de Lupercal', dit was de grot waar de wolvin (Lalupa) de daar aangspoelde tweeling Romulus en Remus (= stichters van het Romeinse rijk) met haar melk voedde. De 'Lupercal' wordt ook wel aangeduid als 'de tempel van Pan', bij de Romeinen bekend als Faunus.

Bij de Lupercal werd een offer gebracht van zoute koeken. Deze koeken waren door priesteressen in mei gebakken van het eerste graan van het jaar. Met het offer tijdens de Lupercalia droegen de zoute koeken de vruchtbaarhied van het afgelopen jaar over op het nieuwe seizoen. Ook werden er twee bokken geofferd en renden twee jonge priester gekleed in de huid van deze dieren door de straten van Rome. Ze hadden een februa (= een zweep) gemaakt van de restanten van de geitenhuid en sloegen iedereen die ze tegenkwamen, voornamelijk vrouwen.
Men ging dan juist zo schaars mogelijk gekleed de straat op in de hoop door deze jonge priesters met hun vruchtbaarheid brengende februa geraakt te worden.
Het ritueel geselen met een roede om vruchtbaarheid te stimuleren is altijd wel in de een of andere vorm in gebruik gebleven. In onze omgeving werd het vee met een bosje berkentakken naar buiten gedreven. Ook de Lupercalia had net als Imbolc te maken met vruchtbaarheid en de hiernieuwde levenskracht van de natuur.
Op Wikipedia lees ik dat de Lupercalia al zouden zijn ingevoerd door Euander (± 1250 voor nul).
Het was van oorsprong waarschijnlijk een herdersfeest, dat als een reinigingsritueel was bedoeld. (Bron: Wikipedia).
In de loop der eeuwen verschoof het accent van dit zeer populaire feest langzaam van de vruchtbaarheid naar relaties...

Valentijnsdag

Het typisch Romeinse feest van de Lupercalia werdt door Romeinse soldaten meegenomen naar alle uithoeken van het Romeinse rijk. Één van die gewoontes die ze meenamen was het koppelen van mannen en vrouwen door middel van een soort loting met hun namen uit een kom. Mannen en vrouwen die op die wijze gekoppeld werden waren dan gedurende het festifal aan elkaar gekoppeld en sommigen continueerden dat ook na het festifal.
In Engeland was de alleenstaanden-loterij weer populair gedurende de middeleeuwse dagen van ridderlijkheid. De namen van vrijgezelle Engelse meiden en jongens werden in een doos gedaan en gekoppeld tot paren.
De bij elkaar gelote koppels gaven elkaar kadeau's, droegen elkaars naam op de mouw en waren elkaars valentijn voor een jaar.
De oude gewoonte van het trekken van de namen op 14 februari werd beschouwd als een goed voorteken voor de liefde.
In het boek "De acht Jaarfeesten" van Joke & Ko Lankester las ik dat nadat de Lupercalia waren afgeschaft een aantal gebruiken van deze dag op Valentijnsdag werden overgedragen (blz.94).
Valentijnsdag was het Christelijke feest dat de Lupercalia moest vervangen, doch de Christelijk variant ging na verloop van tijd weer steeds meer op het oude Lupercalia lijken. De vrijgezellen loterij bleef tot in de middeleeuwen populair en zo was het in Duitsland aan het eind van de middeleeuwen gebruikelijk om op Valentijnsdag geschenken te sturen als uiting van genegenheid. In Engeland waren liefdesverklaringen op Valentijnsdag niet on­ge­brui­ke­lijk. Het anoniem versturen van kaartjes en bloemen aan een heimelijke geliefde is een gewoonte die in de loop van de negentiende eeuw is ontstaan. (Bron: "De acht Jaarfeesten" van Joke & Ko Lankester).

Op valentijnkaartjes zien we ook regelmatig een afbeelding van de Romeinse God van de liefde Cupido (Grieks = Eros), de zoon van Venus (Grieks = Aphrodite), de Godin van de Liefde.
Zo is Valentijnsdag dan een feest van de liefde, van de belofte van de komende lente, de bloemetjes en de bijtjes, van liefde en vruchtbaarheid. De wortels van dit feest gaan ruim 3000 jaar terug in het verleden.

nr: 3854      Martin Roek     
         Foto: Marie-Lan Nguyen (2009)